Verdriet en rouw

 Veel kinderen zijn al heel jong nieuwsgierig naar de dood. Hele uitvaart diensten kunnen worden nagespeeld. Voor jonge kinderen tot een jaar of zeven is de dood meestal niet goed te begrijpen. In deze topic wil ik stil staan bij wat verlies doet met kinderen en jongeren.

 

Rouwen

Kinderen doorlopen ook een soort (rouw)proces bij het verlies van iemand waarvan ze houden. De bestaande veiligheid is weggenomen door het wegvallen van iemand. Je moet maar eens aan een verhuizing denken, volwassenen denken dan aan mogelijkheden. Een nieuw huis, nieuwe vriendjes, etc. Maar kinderen zullen zich losgerukt van de eigen veilige en vertrouwde omgeving voelen. Met het verlies van iemand, moeten er afscheidt worden genomen van iets of iemand wat ze lief is en dat doet veel pijn.
Bij rouw komen een aantal dingen kijken:

  • Het lijden van verlies
  • Het aanvaarden van een pijnlijke situatie
  • Het loslaten van verwachtingen
  • Het nemen van afscheid
  • Het moeten omgaan met onbeantwoorde vragen
  • Het moeten omgaan met een ontstane leegte en het bijkomende verdriet

 

Rouwen is niet leuk en is zelf vrij complex wat niet makkelijk is te omschrijven. Het verwerken van rouw kan op meerdere manieren zichtbaar worden:

Lichamelijk

Het is normaal voor kinderen dat veel dingen zoals problemen en rouw lichamelijk worden geuit. Bekende voorbeelden zijn: slecht slapen, vermoeidheid, geen eetlust en hoofdpijn. Een typische kenmerk is dat kinderen veel bewegen als reactie op de angst voor de dood; 'ik leeg nog, mijn lichaam werkt nog'.

 

Emotioneel

Bij rouw komen gemengde gevoelens voor, schuld, woede, verdriet en angst. Wanneer een ouder wegvalt dan kan dit voor een kind heel beangstigend zijn. Het kind kan bang worden dat hij of zij de andere ouder ook zal verliezen. De toekomst wordt onzeker.

Ook kan er verwarring ontstaan bij het kind. Kinderen willen heel graag groot zijn, dat is belangrijk voor hun eigenwaarde en zelfbeeld. Ze zijn daarom ook bang om gevoelens te tonen.

Kinderen kunnen veel minder hebben dan volwassenen, daarom dat ze meer van gevoel of emotie wisselen.

 

Psychisch

Kinderen zien meestal niet in wat de gevolgen zijn van het overlijden van iemand. Ze zullen daarom vaak het verlies ontkennen. Soms zal het kind zelfs fantaseren dat de overledene er nog is of terug kan komen.

Meestal is dit ontkennen een tijdelijke bescherming tegen de ervaring. Dit doen ze als bescherming dat het mogelijk te veel wordt om voor hen te dragen.

Kinderen hebben vaak heel heftige gevoelens over doodgaan. Dit kan komen doordat ze niet precies weten wat er nu is gebeurd. Kinderen kunnen zich soms al verantwoordelijk voelen wanneer iemand ziek is en denken dan dat zij daar de oorzaak van kunnen zijn. Bij een sterfgeval kunnen zij dit soort dingen ook denken. Ze willen zichzelf straffen. Straf betekend vaak een bevrediging van het schuldgevoel: 'zie je wel, je hebt het verdiend.'

Misschien wel het belangrijkste. Kinderen kunnen niet makkelijk praten over schuldgevoelens. Schuldig voelen is al snel schuldig zijn. Als volwassenen is het belangrijk dat zij daar rekening mee houden.

 

Geestelijk

God is toch liefde, waarom liet hij dit toe? Waarom had hij niks gedaan? Het zijn eerlijke vragen die bij kinderen en jongeren spelen. Voor een uitvoeriger antwoordt hierop zie de topic: Waarom is er lijden in de wereld?

 

 

Jongeren en rouw

Bij jongeren spelen naast de hierboven genoemde problemen ook een aantal andere zaken een rol.

Er ligt bij iedere jongere het gevaar dat hij of zij de rol van de overledene op zich gaat nemen. Het is uiteraard niet de bedoeling dat dit gebeurt, maar het gebeurt wel. De gevolgen kunnen zijn dat de ontwikkeling van de eigen identiteit in gevaar komt.

Bij wat oudere jongeren zien we dat deze op het punt stonden het huis uit te gaan. Maar dat door dit gebeuren het wordt uitgesteld, omdat het even niet past in het gezin. Het is natuurlijk prima, maar het moet geen belemmering worden om het eigen leven weer verder op te pakken.

 

Wanneer je nog verdere vragen of hulp nodig hebt stuur dan een mail of vul het formulier in.

 

Heb je hier ervaring mee, of wil je iets delen, dan kun je ook hieronder reageren!

 

Reactie plaatsen

Reacties

Marie de Jonge
5 jaar geleden

Interessant artikel! Rouw heeft inderdaad veel verschillende kenmerken die niet voor iedereen hetzelfde zijn. Ook geloof ik dat je leeftijd een rol speelt in de manier van verwerking. http://www.peterbutler.nl/uitvaart-goes/